Ali Hikmet İnce yazdı: Şeriat Adına Kafası Koparılan Öğretmen

28 Aralık 1930 günü, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa, Genelkurmay Başkanı Fevzi (Çakmak) Paşa’ya taziye telgrafı gönderdi: ‘Büyük Türk Ordusu’nun kahraman, genç subayı ve Cumhuriyet’in idealist öğretmen heyetinin kıymetli uzvu Kubilay Bey, temiz kanı ile Cumhuriyet’in hayatiyetini tazelemiş ve kuvvetlendirmiştir…’

Menemen’de, 23 Aralık 1930 günü meydana gelen gerici ayaklanmada, Yedek Subay Öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay (24), testere dişli bağ bıçağı ile başı kesilip kopartılmak sureti ile şehit edildi. İlçe emniyetinde görevli 2 bekçi, Hasan Bey ve Şevki Bey de kurşunlanarak katledildi.

Genel Kurmay Başkanlığı’nca yapılan açıklamada, ‘hazırlık safhasından sonra eylemi gerçekleştirenlerin tamamının Manisa’da ikamet ettiklerinin ve Nakşibendî Tarikatı ile bağlantılarının belirlendiği’ kaydedildi. ‘Eylem sıradan girişim/cinayet değildi. Bilinçli ve organize hareket olarak tertip edilmişti. Yapılan araştırmada/soruşturmada elde edilen bilgi ve bulgular planlı/kanlı kalkışmayı doğruluyordu.’

İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, şehit Kubilay'ın mezarının önünde

Menemen’e taraftarları ile gelen Derviş Mehmet, kendisini ‘Mehdi’ diye tanıttı. Konuşmasına göre, ‘Peygamber tarafından yollanmıştı. Din ortadan kalkmıştı. Görevi: Şeriati yeniden getirmekti. Arkalarında 70 bin kişilik İslâm Ordusu vardı. İlçenin etrafı çevrilmişti. Öğle namazı vaktine kadar herkes, ‘Şeriat Sancağı’ altında toplanmalıydı. İzmir ve İstanbul ele geçirilmişti. Sıra Menemen’e gelmişti. Bütün Müslümanlar kutlas bayrağın çevresinde yekvücut olmalıydı. Katılmayanlar cezalandırılacaktı. Hükümet yok sayılmalıydı. Kendileri dinin koruyucularıydı.’

- Erenköy’de Şevki Paşa Köşkü’nde Oturan Nakşibendî Tarikatı Şeyhi… -

Eylemin liderleri: Giritli Derviş Mehmet, Sütçü Mehmet Emin, Şamlı Mehmet, Nalıncı Hasan ve Küçük Hasan adlı kişilerdi. Resmi belgelere göre, Manisa Askeri Hastanesi’nin emekli İmamı İbrahim Hoca’nın yetiştirmesi ve bağlısıydılar. Adı geçen zat, İstanbul’un Erenköy semtinde Şevki Paşa Köşkü’nde ikamet eden Nakşibendî Şeyhi Esat Efendi’nin bağlısı ve halifesiydi. İbrahim Hoca Efendi’nin görevi: ‘Manisa ve çevresinde tarikat öğretilerinin yaygınlaştırılması ve taraftar toplaması’ydı.

23 Aralık 1930’da, Manisa yöresinden geldikleri bildirilen sakallı, sarıklı ve cübbeli 6 kişi - İddianamede belirtildiğine göre 4’ü silah taşıyordu! - Gazez Camii’nde cemaatle sabah namazını kıldı. Mabette bulunan/korunan ‘Sancak-ı Şerif’i alıp, Menemen’in Hükümet Meydanı’na diktiler. Ellerine aldıkları silahlarla cemaati ve halkı yanlarına, yeşil sancağın altına toplanmaya çağırdılar. Yine mahkemenin iddianamesine göre kalabalık ve olayı örgütleyenler, ‘Laz İbrahim’ tarafından yönlendirildi. Ahaliye öğle vaktine kadar süre verildi. Çağrıya iştirak edenler ‘Cennetlik’ti. Karşı duranlar, muhalefet edenler ‘Cehennemlik’ti. Kendileri tarafından da cezalandırılacaktı. Sonraki tehdit daha korkunçtu: İlçeye girecek olan 70 bin kişilik ‘Halife Ordusu/Şeriat Ordusu’ davete iştirak etmeyenleri ‘kılıçtan geçirecek’ti. Şapka giyenler ‘kafir’di. Yeniden şeriat yönetimi getirilecekti.’ 

Duyuru sürekli yinelendi. 

Menemen'de kurulan idam sehpaları

Menemen Posta Müdürü Hüseyin Sabri Efendi, aynı camide sabah namazını kıldı. Olayın elebaşlarını gördü ve yaşananlara bire bir şahit oldu. Tehlikeyi ve ayaklanmanın vahametini anladı. Ankara’ya ve Menemen’deki 43. Piyade Alay Komutanlığı’na telgrafla durumu iletti. Yine iddianame yazıldığını göre, derhal yardım istedi. Kalkışmanın önüne geçilmesini talep etti.

- Asteğmen Kubilay’ın Başı Bağ Bıçağıyla Kesildi… -

Her geçen saat kalabalık çoğalıyordu. Elebaşılar, yeni katılımları gördükçe cesaretleniyor ve cüretleri artırıyordu. Meydana tam bir keşmekeşlik hâkimdi. Çok geçmeden, Asteğmen Kubilay ve emrindeki bir manga asker olay yerine ulaştı. Müdahale emri alınmıştı. Asteğmen, askerleri geride bıraktı. Tek başına isyancıların yanına gitti. Dağılmalarını, elebaşların da hemen teslimini istedi. ‘Yanında sadece tabancası vardı. Cesaretine ve mangal gibi yüreğine de diyecek yoktu.’ 

Kalabalığın içinden birisi, Asteğmen Kubilay’a ateş açtı ve yaralanmasına sebep oldu. Olayı izleyen askerler de karşılık verdi. Ama olay yerine çabuk intikal etmelerinden ötürü yanlarına gerçek değil ‘manevra’da kullanılan mermileri almışlardı. Derviş Mehmet, patlayan ama yaralamayan mermileri hemen fark etti. Öne çıkıp bağrını açtı. ‘Bana kurşun işlemez! Bana kurşun işlemiyor!’ diye bağırmaya başladı. Kubilay’ın yarası ağırdı. Çekilmek zorunda kaldı. Caminin bahçesine kadar zorlukla yürüyebildi. Yanında gelen askerler de ya korkup kaçtı ya da saklandı. 

Şehit Öğretmen Asteğmen Kubilay

Derviş Mehmet, Asteğmen Kubilay’ı takip etti. Kubilay’ı yere yatırdı. Cebinden çıkardığı testere dişli bağ bıçağı ile başını gövdesinden ayırıp ‘şehit etti’! Aziz öğretmenin kafası, ağaç dalına geçirildi. Meydandaki kalabalığa gösterilecekti. Vaka mahalline yetişen Bekçi Hasan vahşeti görünce tabancasına sarılıp ateş açtı. Gruptan birisini yaraladı. Verilen karşılık sonucunda bulunduğu yerde şahadet şerbetini içti. Arkadaşına yardıma gelen bir diğer bekçi, Şevki de katledildi. 

Birinci Kolordu Komutan Vekili Korgeneral Mustafa Muğlalı, 8 Ocak 1931’de, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya’ya ‘Gizli’ damgalı bir rapor yolladı. Asteğmen Kubilay’ın şehit edilişini anlattı. Aziz şehidin cesedinin ilk incelemesinde, ölümün revolver mermisinin neden olduğu belirlenmişti. Mehdi Mehmet ve Küçük Hasan’ın üzerinden de aynı marka tabancalar çıkmıştı. İkinci muayenede ise, yaralanmaya mavzerden atılan kurşunların sebebiyet verdiği anlaşılmıştı.

- Askeri Doktorun Şehit Kubilay İçin Yazdığı Rapor… -

Olaya ilişkin diğer rapor vahşetin boyutlarını apaçık ortaya koydu. Vaka yerindeki tıbbi incelemeyi Askeri Doktor Üsteğmen Necati Bey yapmıştı. - Adı belirtilen kişi, cesedi Gazez Camii’nin girişinin sol tarafında bulmuştu! - ‘Arkası üstü yatıktı, sağ tarafındaki kasaturası muhafazasından çekilmiş haldeydi. Elbiseleri kanlı, başı boynundan ayrılmıştı. Etrafındaki toprağın üzerinde bol miktarda kan öbekleri görülüyordu. Müteveffa - tahminen! - 25 yaşındaydı, üzerinde haki renkli askeri elbise vardı. Orta boylu, kumral, saçları az ağarmış ve sakalı tıraşlıydı.’

Korgeneral Mustafa Muğlalı, başka bir raporunda da ilçedeki askeri yetkililerin olayın önemini ve vahametini kavrayamadığını vurguladı ve yapılan hataları sıraladı. Hatta bazı sert ifadeleri kullanmaktan da çekinmedi. Muğlalı’nın raporuna göre ilk hatada, Kubilay katledilirken on adım ötesindeki müfrezenin başındaki çavuşlar hareketsiz kalmış ve sonra da firar etmişlerdi. İkinci değerlendirmeye göre, İlçe Jandarma Komutanı, Alay Komutanı’na doğru ve ayrıntılı bilgi sunmamıştı. Hadisenin büyümesine, bir silah arkadaşının ‘koyun gibi boğazlanmasına’ sebebiyet vermişti. Yazılan satırlara bakılırsa, yanına 4 jandarma alıp Hükümet Binası’nda saklanmıştı. Menemen Kaymakamı da odasından hiç çıkmamıştı. Kalkışmayı bastıran askeri kuvvet ilçeye gelene kadar olaylara seyirci kalmayı yeğlemişti.

Şehit Kubilay'ın eşi Vedide Hanım ve oğlu Vedat

Olay yerine yetişen askeri birlikler, isyanı bastırdı, elebaşları yakaladı ve 3 şühedanın aziz naaşlarını korumaya aldı.

- Mustafa Kemal Paşa En Sert Tedbirlerin Alınmasını İstedi… -

Menemen Olayı patlak verdiğinde, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Trakya Gezisi’nin Edirne durağındaydı. Kendisine haber ulaştırılınca vakit geçirmeden İstanbul’a avdet etti. Sinirlenmişti, hemen telgraf başına geçmişti. ‘Hemen Menemen’i haritadan silin,’ emri verdiği bile ileri sürülmüştü. Ülke, Yunan işgalinden 8 yıl önce kurtulmuştu. Aynı memleketin küçük ilçesinde, kendini bilmez grup ayaklanmış, askerinin başını kesip direğin ucuna asmak cüretini göstermişti.

27 Aralık’ta, Dolmabahçe Sarayı’nda, Atatürk’ün başkanlığında toplantı yapıldı. Başbakan İsmet İnönü, Genel Kurmay Başkanı Fevzi Çakmak, Orgeneral Fahrettin Altay ve İçişleri Bakanı Şükrü Kaya katıldı. Gündem: Menemen Olayı’ydı. Atatürk’ün konuşması önemli ve çok dikkat çekiciydi. ‘Kurulacak İstiklal Mahkemesi, gerici sanıklar için hem en ağır, hem de en caydırıcı cezaları vermeliydi. Hüküm hemen yerine getirilmeliydi.’ 

Olaylara ses çıkartmayan/tepki göstermeyen Menemen halkının göç ettirilmesi gündeme getirilse de, sonunda vazgeçildi. 

Başbakan İsmet İnönü, toplantıdan sonra Ankara’ya döndü. 1 Ocak 1931’den itibaren İzmir, Manisa ve Balıkesir illerinde bir ay süreli sıkıyönetim ilan edildi. Örfi idarenin başına da, Birinci Kolordu Komutan Vekili Korgeneral Mustafa Muğlalı getirildi. Muğlalı Paşa, Sıkıyönetim Mahkemesi Başkanlığı’na da atandı.

Divan-ı Harp'te yargılanan sanıklardan bazıları

Atatürk, 28 Aralık 1930’da, Türk Ordusu’na hitaben Genel Kurmay Başkanlığı’na ‘başsağlığı telgrafı’ gönderdi. ‘Mürtecilerin sergilediği vahşeti şiddetle kınadı ve olayı ‘utanılacak hadise’ şeklinde değerlendirdi.’

- Mustafa Kemal Paşa, Menemen’in ‘Vilmodit’ Şehir İlan Edilmesini İstedi… -

Mustafa Kemal Paşa, Ankara’ya dönünce, İstanbul’dakinden daha geniş katılımlı toplantı tertipledi. İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, Ordu Komutanı Orgeneral Fahrettin Altay, Başbakan İsmet İnönü, TBMM Başkanı Kazım Özalp, Milli Savunma Bakanı Zekai Apaydın celseye katıldı.

TBMM eski Başkanı, Orgeneral Kazım Özalp, Menemen Olayları sonrasında Ankara Çankaya’da yapılan toplantının ayrıntılarına anılarında yer verdi. Özalp Paşa’nın anlattıklarına göre haber, Ankara’da bomba etkisi yapmıştı. Mustafa Kemal Paşa görülmemiş derecede kızgın, üzgün ve heyecanlıydı. Devlet yetkililerini konuyu acele görüşmeye çağırdı. Başvekil İsmet Paşa, Millî Müdafaa Vekili Zekai Apaydın ve Ordu Müfettişi Orgeneral Fahrettin Altay davete icabet/iştirak etti. Mustafa Kemal Paşa konuşmaya çok sinirli başladı: 

‘Bu ne haldir? Mürteciler, Hükümet Meydanı’nda, din adına ordunun subayını boğazlayabiliyorlar. Binlerce Menemenli’den kimse çıkıp mani olmuyor. Bilakis tekbirle teşvik ediyorlar. Yunan idaresi altındayken bu hainler neredeydiler? Onların namusunu ve dinini kurtaran ordunun subayına reva gördükleri saldırının cezasını sadece hain katiller değil, hepsi en ağır şekilde çekmelidir. Bu, cumhuriyetin ve bizim başımızı kesmektir. Bütün Menemen sorumludur. Kasaba ‘vilmodit’ - cezalandırılmış şehir! - ilan edilmeye müstahaktır. Derhal harekete geçmeliyiz.’

Asteğmen Kubilay'ın bahçesinde şehit edildiği Gazez Camii

- Kubilay’ın eşi Fatma Vedide Hanım Tuzaklı Köyü’nde Öğretmendi… -

Özalp Paşa, ortamı yumuşatmayı ve vakit kazanmayı denedi. Hemen görüşünü belirtti: ‘Acaba ayrıntılı raporların gelmesini beklesek mi?’ Sonra, kendi aralarında anlaştılar. Bir iki gün daha beklenecek, Mustafa Kemal Paşa’nın tepkisinin ne ölçüde değişebileceğini göreceklerdi. Olayla ilgili kanuni işlemler hemen başlatıldı. 

Mustafa Kemal Paşa, bir daha ‘vildomit’ten bahsetmedi. Derviş Mehmet ve yandaşları yakalandı. Kurulan divan-ı harpte mahkeme edilerek, idam olundular. 

Asteğmen Mehmet Fehmi Kubilay’ın eşi Fatma Vedide Hanım, Balıkesir’in Gönen ilçesine bağlı Tuzaklı Köyü’nde öğretmendi. Eşinin şehit düştüğü gün ve ertesi gün okulundaydı. 24 Aralık 1930 sabahı, ilk ders sonunda teneffüs zili çalınca başöğretmen odasına gitti. Günlük gazeteler masanın üzerindeydi. Bir tanesinin ilk sayfasında eşi Asteğmen Mehmet Fehmi Kubilay’ın resmini gördü ve haberi okudu. Yazılanları bitiremedi, hıçkırmaya başladı. Bir türlü inanamadı. 

Ertesi gün, ilçesindeki bütün okullar tatil edildi. Biricik oğlu - 16 aylık! - Vedat’ı komşusuna bıraktı. Diğer öğretmenler arkadaşları ile Balıkesir’e götürüldü. İl Millî Eğitim Müdürlüğü, aziz şehidin hatırası için saygı toplantısı düzenlemişti.

Şehit Kubilay'ın öğretmenliğinin ilk günlerinde çekilmiş bir resmi

- İnceleme Tutanaklarına Göre… -

Olay yerinde askeri ve sivil yetkililerce 2 ayrı inceleme yapıldı. Şehit Kubilay’ın revolver tipi tabanca ile değil mavzerle vurulduğu belirlendi. İlk tutanağa göre, Asteğmen Kubilay yaralanmasından son 30 metre kadar ilerisindeki Gazez Camii’nin bahçesine sığındı. Ağır yaralanma neticesinde şehit düştü. Saldırganlar, yanına gelip bağ bıçağı ile başını gövdesinden ayırdı. Aziz şehidin başı sopanın ucuna takıldı. Şahitlerin ifadelerine bakılırsa, ‘kalkışmacılar meydanda zikir de yaptı.’ 

Merhumun başının takıldığı kanlı sopanın mahkemeden sonra İnkilap Müzesi’ne gönderildiği şeklinde haberler basında yer aldı.

Tahkikatta ortaya çıkan diğer önemli nokta da: Kubilay’a yardım etmek için yanına koşan ilçe bekçilerinden Hasan ve Şevki Beyler de uzak menzilli tüfeklerden açılan ateş neticesinde şehit edilmeleriydi.

- Kubilay Ailesi’nin Hikâyesi… -

Mehmet Fehmi Kubilay ile eşi Fatma Vedide Hanım, öğretmen yetiştiren Millet Mektepleri çıkışlıydı. Okulda eski harflerle yeni alfabe öğretilirdi. Yeni alfabenin kullanımı öğrenildikten sonra mezun olunurdu. 

Öğretmenliğe Latin kökenli yeni alfabeyi öğreterek başladılar. İngilizce, Fransızca veya Almanca bilenler, yeni abecenin harflerine aşinaydı. Kubilay, İzmir Millet Mektebi’ni bitirdi. Aydın’a da aynı okul açılınca öğretmen atandı. Fatma Vedide Hanım ile Aydın’da tanıştılar. Her ikisi de Türk Milleti’ni çok severdi. Atatürk’ün ideolojisine, devrimlerine ve görüşlerine bağlıydılar. Milliyetçiydiler. Mehmet Fehmi Kubilay, Türk Ocağı İzmir Şubesi’nin üyesiydi. Aydın’da da aynı çevrenin içindeydi. Eşinin anlatımına göre, sinirli, inatçı ve atak kişiliğe sahipti. Son derece ateşli tartışmacıydı. Kavgacı sayılmazdı, ama münazaraları sert geçerdi. İçki içmez, sigara kullanmazdı. Kahveye bile gitmez, kumar oynamazdı. Spora düşkündü, boş vakitlerini egzersiz(ler)le doldururdu. Şehit edildiğinde 2 yıl, 2 ay süren evliliği son buldu.

İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, olay sonrası Menemen'de incelemelerde bulunurken

Kubilay’ın ailesi Girit göçmeniydi. Adana Kozan’a gelmişler, oradan Antalya’ya ve en sonunda da İzmir’e yerleşmişlerdi. Mehmet Fehmi, 1906’da Hüseyin Bey ile Zeynep Hanım’ın çocuğu olarak, Adana’nın Kozan ilçesinde dünyaya geldi. İlk ve orta eğitimini Antalya Numune Okulu’nda tamamladı. Liseye İzmir Öğretmen Okulu’nda başladı. Son sınıfı Bursa Öğretmen Okulu’nda bitirdi. 1926’da ilkokul öğretmeni diploması aldı. Kanun çıkınca da KUBİLAY soyadını aldı.

- Goloğlu’na Göre İsyancıların Çoğu Serbest Fırka Taraftarıydı… -

Cumhuriyet Tarihçisi Mahmut Goloğlu’na göre, davanın bitmesi beklenmeden verilen bazı idam kararlarının infazına gidildi. Uygulamanın amacı, yeni yönetimin kararlılığını göstermek, benzeri davranışlara yelteneceklerin gözünü korkutmaktı. Bazı iktidar organlarına göre, Menemen Ayaklanması’nı destekleyenlerin çoğu Serbest Fırka taraftarıydı. Parti, Mustafa Kemal Paşa’nın önerisi ve tavsiyesi üzerine, arkadaşı Ali Fethi Okyar Bey’in liderliğinde kurulmuştu. Amaç. Cumhuriyetin temel ilkelerine bağlı muhalefet partisi oluşturmaktı. Türkiye Cumhuriyeti’nin 2. muhalefet partisiydi. Varlığını ancak 99 gün sürdürebildi. 17 Kasım 1930’da kendi kendini feshetmek zorunda kaldı. ‘Yeni yönetim karşıtlarının odağı haline geldiği görüldü.’ 

Yine Goloğlu’na göre, Serbest Fırka’yı destekleyen Yarın ve Son Posta gazeteleri hakkında soruşturma başlatıldı. Kâzım Karabekir Paşa’nın yazılarını neşreden Hür Adam ile Menemen’de kurulan Askeri Mahkemenin sürecine dâhil edildiler. Atatürk, hemşerisi/yakın arkadaşı - Serbest Fırka’nın lideri! - Ali Fethi Okyar Bey’i korudu. İsmet İnönü’nün ısrarına karşın yargılanmasına izin vermedi.

Olayın vuku bulduğu Menemen'den genel bir görünüm

Menemen’de başlatılan adli soruşturmada, kalkışmayı yönetenlerin Nakşibendî Tarikatı’nın yöneticisi ve bendesi oldukları belirlendi. İddialara/bulgulara göre, olay İstanbul’da yaşayan Erbilli Şeyh Esat Efendi’nin tahrik ve teşvikiyle vukua gelmişti. Organizatör dervişler, Menemen’de bir ‘gerici kalkışma’ya yeltenmişti. İstanbul Emniyeti, Şeyh Esat Efendi’yi evinden gözaltına aldı ve İzmir’e gönderdi. Kendisine ‘kutbul aktab’ - kutupların başı! - diye hürmet edilirdi. Adli yetkililerin savına göre, ‘İslam âlemindeki Nakşibendî Tarikatı mensuplarının reisiydi.’

- Yargılamalar Sonunda 37 İdam Kararı Verildi… -

Askeri mahkeme heyeti, 2 Ocak 1931 günü, Menemen Kışlası’nda göreve başladı. - Sivil savcılar, 24 Aralık’tan itibaren kapsamlı soruşturma yürütmüştü! - Hazırlanan 18 dava dosyasını devraldılar. Tutuklanan 220 kişinin 16’sı kadındı. 

15 Ocak 1931’de, halka açık yapılan yargılamalar, Zafer İlkokulu’nun salonunda başladı. Duruşmalar ara vermeden 9 gün sürdü. 24 Ocak’ta kararlar açıklandı: Suçlu bulunan 37 kişi asılarak idam edilme cezasına çarptırıldı. Bazı mahkûmların eceliyle ölümü, bazılarının cezasının müebbet hapse çevrilmesi neticesinde, idamlıkların sayısı 28’e düştü. Hükmün TBMM’ce onaylanmasının ardından, 3 Şubat 1931’de infazlara geçildi. Mahkûmlar, Menemen’in 3 ayrı yerinde asıldı. Bazıları, şehit Kubilay’ın başının kesildiği yerde son yolculuklarına çıkarıldı. Böylece devletin kararlı ve etkin tutumu gösterildi. Erbilli Şeyh Esat Efendi, duruşmalar sırasında hastalandı. Mart ayının başında kaldırıldığı hastanede vefat etti. - Bağlıları, yıllar sonra, Şeyh’in zehirlendiğini iddia edecek kadar ileri gitti! -  Oğlu, Mehmet Ali Efendi de darağacına gidenler arasındaydı.

Olayı okuyucularına Duyuran Cumhuriyet Gazetesi'nin nüshası

- İzmir Valisi Kazım Bey’in ‘Gizli’ Damgalı Yazısı… -

İzmir Valisi Kazım Bey’in, 20 Mayıs 1931 tarihinde, İçişleri Bakanlığı’na ‘Gizli’ kaydı ile gönderdiği mektupta çok önemli sır yer aldı. Yazdığına göre, şehit Asteğmen Mehmet Fehmi Kubilay üniformasıyla gömülmüştü. Kanıyla boyanmış şapkası, Recep isimli öğretmen arkadaşındaydı. Alınıp, İzmir Müze Müdürlüğü’ne teslim edilmişti. İlgili birim de, Ankara’daki Etnografya Müzesi’nin İnkilap Şubesi’nde muhafaza/teşhir edilmesi için gönderecekti. Muazzez şehidin hatıratına hürmeten anıt yaptırılacak ve üzerine, ‘İnandılar, dövüştüler, öldüler! Bıraktıkları emanetin bekçisiyiz…’ cümleleri yazdırılacaktı.

İçişleri Bakanlığı’nın Millî Eğitim Bakanlığı’na 15 Mart 1946’da gönderdiği resmi yazıda da ilginç bilgilere rastlandı. Menemen’deki gerici ayaklanmayı düzenleyenler, bir sancak ve bir de bayrak kullanmıştı. Üzeri sırma ile işlenmiş sancak ile ipek örgülü bayrak, İzmir Emniyet Müdürlüğü’nde koruma altındaydı. Her iki tarihî emanetin İzmir İnkılap Müzesi’nde muhafaza edilmesi ve sergilenmesi yerinde olacaktı. Ama resmi yazışmaya karşın sancak ve bayrak bulunamadı.

Olaydan sonra gözlem altına alınanlar

Şehit Öğretmen Asteğmen Mustafa Fehmi Kubilay’ın anısının yaşatılması ve sıcak tutulması için bir adım daha atıldı. 1932 yılında, ‘Şehit Kubilay Anıtı’nın yapılması kararlaştırıldı. Açılan yarışmayı heykeltıraş Ratip Aşir Acudoğu kazandı. Sanatçının kıymetli eseri, Kubilay Kışlası - 57. Topçu Tugay Komutan Yardımcılığı! –‘nın bahçesindeki en yüksek tepenin zirvesine yerleştirildi. 

Menemen Ayaklanması, Türkiye Cumhuriyeti’nin 1925’deki Şeyh Sait Kalkışması’ndan sonra karşılaştığı en önemli sorundu. Üzerine gidildi ve yeni yönetimin kararlı tavrı gösterildi. Cumhuriyet yönetimi sonsuza kadar yaşatılacaktı.

Nakşibendî Tarikatı Şeyhi Erbilli Esat Efendi

ALİ HİKMET İNCE

YOUTUBE KANALIMIZA ABONE OLMAYI UNUTMAYIN!

Siyasetcafe.com