Çarpıcı Türkiye raporu 'Kısmen Özgür'

Dünya genelindeki demokratik gelişimleri yakından takip eden Washington merkezli sivil toplum kuruluşu Freedom House'un (Özgürlük Evi) 2014 raporuna göre Türkiye 'kısmen özgür' ülkeler arasında yer aldı.

Küresel düzeyde geçtiğimiz yıl gerilemenin yaşandığına dikkat çekilen yıllık raporda, dünya nüfusunun yarısından fazlasının ya kısmen, ya da çok kısıtlı özgürlüğün olduğu ülkelerde yaşadığına dikkat çekildi.

Özgürlük Evi, "Mısır'da yaşanan askeri darbe sonrasında demokratik kurumların gelişmesine ters gelişmeler yaşandı." diyerek, yine demokratik haklar bakımından ciddi gerilemelerin yaşandığı ve siyasi nüfuzu olan ülkeler listesinde Türkiye, Rusya, Venezuela, Ukrayna ile Endonezya'yı sıraladı.

Demokratik ülke liderlerinin kendileri ile çelişmesi ve özellikle de ABD'nin bu konuda yaşadığı gelgitin demokratik kazanımların geriye gitmesinde önemli rol üstlendiğini belirten Özgürlük Evi Başkanı David J. Kramer, "ABD tekrar bu değerlerin savunucu liderliğini üstlenmez ise gelecekte hangi demokratik kazanımımızı üzülerek kaybetmemiz konusunda seçim yapmak zorunda kalacağız." diye konuştu.

Özgürlük Evi yıllık raporunda, siyasi ve medeni hak ve özgürlükler açısından 14 bölgede 195 ülkenin durumunu masaya yatırarak değerlendirdi. Rapora göre Türkiye, 'kısmen özgür' ülkeler arasında gösterildi. Geçen yılki raporda da 'kısmen özgür' ülkeler listesinde yer alan Türkiye'nin bu kategoride gösterilmesine neden olarak hükümetin Gezi Parkı olayları sırasında protestocuları sert bir biçimde bastırmasını ve AK Parti'nin özel sektöre baskı yapıp dayatmalarda bulunması neden gösterildi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Gezi Parkı olaylarından sonra otoriter eğilimler gösterdiğini vurgulandı.

Geçtiğimiz yıl dünya genelinde 54 ülkede demokratik kazanım bakımından olumlu gelişmelerin elde edildiği belirtilirken, 40 ülkede ise durumun tersine olduğu tespit edildi.

Raporda dikkat çeken bir başka unsur ise Ortadoğu nüfusunun yüzde 83'ünün özgür olmayan ülkelerde yaşaması oldu. Dünyada özgür olmayan 10 ülke Suriye, Suudi Arabistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kuzey Kore, Eritrea, Orta Afrika Cumhuriyeti, Sudan, Ekvator Ginesi ile Somali gösterildi.

Avrupa ülkelerinde mültecilere karşı artan milliyetçilik duyguları eleştirilirken, demokratik ve sivil haklar standartlarının yüksek olması olumlu oy aldı.

Avrasya da özgürlüklerin en çok kısıtlandığı bölgelerin başında geliyor. Rapora göre bu bölgede yaşayan her dört kişiden üçü özgür değil. Özgürlük Evi'nin eleştirisine Rusya, Ukrayna maruz kaldı.

Afrika kıtasında da durumun iç açıcı olmadığı belirtiliyor. Özgürlük Evi, Fransa'nın müdahalesine maruz kalan Mali'de demokratik kazanımlar açısında olumlu gelişmelerin yaşandığını belirtirken, Ruanda ve Zimbabve'de bu olumlu durumun görüldüğü kaydedildi. Raporda, Orta Afrika Cumhuriyeti, Güney Sudan ile Uganda'da kazanımlar bakımından geriye gidiş yaşandığı ifade edildi.

Çin de özellikle internet özgürlüğüne yapılan kısıtlamalar ile bazı demokratik kazanımlarda geriye gidiş yaşanması nedeniyle raporda eleştirildi.

Dünya genelinde 88 ülke özgür, 58 ülke kısmen özgür ve 48 ülke de özgür olmayan olarak nitelendirildi. Türkiye'nin olduğu kısmen özgür ülkeler listesinde Meksika, Pakistan, Nijer, Mali, Burkina Faso, Zambia, Kenya, Mozambik, Madagaskar, Sri Lanka, Malezya, Papua Yeni Gine, Tayland, Nepal, Bangladeş, Kırgızistan, Fas gibi ülkeler yer aldı.

Rusya, Çin, Mısır, Suudi Arabistan, Sudan, Kazakistan, Belarus, İran, Irak, Suriye, Angola, Gabon, Küba, Cezayir, Myanmar'ın da aralarında bulunduğu 48 ülke özgür olmayanlar listesinde yer aldı. AB ülkelerinin tamamı, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Moğolistan, Japonya da özgür ülkeler olarak Özgürlük Evi'nin yıllık raporunda gösterildi.