Devlet Bahçeli'nin Rusya'ya işaret ettiği 93 Harbi neden çıkmıştır?

Dün partisinin grup toplantısında konuşan MHP lideri Devlet Bahçeli, İdlib'de yaşanan gelişmeler üzerinden Rusya'ya yönelik eleştirilerde bulunmuş ve şu ifadelerde bulunmuştu: "Kimse bize maval okumasın biz Rusya'yı 93 Harbi'nden biliriz. Biz Rusya'yı Yalta Konferansı'ndan biliriz. Biz sıkacağımız eli, atacağımız yumruğu biliriz."

Peki 93 Harbi neden çıkmıştır? Neden 93 Harbi denmektedir? Nasıl sonuçlanmıştır? Kısacası 93 Harbi hakkında bilmek isteyeceğiniz her şeyi bir başlık altında topladık.

“93 Harbi” 1877-1878 yılları arasında Padişah II. Abdülhamit döneminde Osmanlı Devleti ve Rusya arasında yaşanan savaştır.

Bu savaş, o zaman kullanılmakta olan Rumi takvime göre 1293 yılında meydana geldiği için “93 Harbi” olarak adlandırılmıştır.Bir başka ifadeyle 93 Harbi Rusya’nın panislavizm politikasının doğal bir sonucudur. Panislavizm, Rusya’nın Balkanlarda yaşayan Slav ve Ortodoks milletlerini hakimiyet altına alarak kendi liderliğinde büyük bir Slav birliği kurma hedefine verilen addır.

Böylece Osmanlı Devleti’nin tasfiyesi anlamına gelen “Şark Meselesi” de Rusya lehine çözümlenecektir.

93 HARBİ’NİN NEDENLERİ NELERDİR?

Kırım savaşının yükünü ve yorgunluğunu üzerinden atamayan Osmanlı’nın yeni bir Rus – Osmanlı Savaşı’na girmesinin en önemli nedenleri; hazinesinin açığı kapatmak için vergileri yükseltmesi ve Rusların Kuzey Kafkasya’yı istilası 1864 Çerkez sürgününe katılanların bir bölümünün Balkanlara yerleştirilmesi yerli Hristiyanlarda şiddetli tepki yaratırken, Balkanlarda milliyetçi fikirlerin yayılması, Batı kamuoyunda Osmanlı hakimiyetindeki Hristiyanların kurtarılması gerektiği düşüncesinin hakim olması ve Rusların Boğazlar’a hakim olma ihtirasıydı.

TERSANE KONFERANSI

Nisan 1876’da Bulgaristan’ın batısında Pazarcık civarında bulunan Panagürişte kentinde çıkan isyanın kanla bastırılmasının Avrupa kamuoyunda şiddetle kınanması üzerine Avrupa ülkelerinin baskısıyla Osmanlı Devletinin Balkan eyaletlerinin yönetim koşullarını düzenlemek üzere 23 Aralık 1876'da İstanbul’da “Tersane Konferansı” düzenlenmiştir.

Toplantıdan Sırbistan ve Karadağ için bağımsızlık Bulgaristan ve Bosna-Hersek’e özerklik verilmesi kararı çıkmış, aynı gün tahta çıkan II. Abdülhamit, I. Meşrutiyet’i ilan etmiş ve ilk anayasa olan Kanûn-ı Esâsi’yi yürürlüğe koymuştur. Bununla birlikte Sultan konferans kararlarını kabul etmeyince protokolün reddini bir savaş nedeni sayacağını önceden bildirmiş olan Rusya 24 Nisan 1877'de Eflak ve Boğdan’a girmiş ve Haziran sonlarında Rus ordusu isyancı Balkan devletlerinin ordularıyla buluşmayı başarmıştır.

Grandük Mihail Nikolayeviç komutasındaki 75 bin kişilik Kafkas ordusu Ahmed Muhtar Paşa’nın komutasındaki 20 bin kişilik Osmanlı ordusunu yenilgiye uğratarak Kars ve Erzurum’a dek ilerlemeyi başarmıştır. Grandük Nikolay Nikolayeviç komutasındaki Tuna ordusu ise 21 Haziran’da Bulgaristan sınırından girerek Ziştovi, Niğbolu, Şıpka geçidi ve Plevne kazandığı zaferlerin ardından Kazanlık, Samokov, Yeni Zağra, Çırpan, Tırnova ve Filibe ve Edirne’yi ele geçirerek Ayastefanosa (Yeşilköy) dek ilerlemiştir.

93 HARBİNİN SONUÇLARI

93 Harbi; Osmanlı Devleti’ni gerek siyasi ve askeri, gerekse de sosyal ve iktisadi açılardan önemli ölçüde etkiledi. Savaş sonucunda İstanbul önlerine, Yeşilköy’e kadar gelen Rus ordusu, diğer devletlerin müdahalesinden kaçındığı için İstanbul’u işgal etmedi. Ancak Osmanlı devletiyle şartları son derece ağır bir anlaşma olan Ayastefanos Antlaşmasını imzaladı (3 Mart 1878).

Amerikalı tarihçi Justin Mc Carthy’ye göre can kaybı ve kitlesel olarak çekilen çile bakımından, bu savaş esnasında meydana gelen göçler, tarih boyunca görülenler arasında en dehşet verici olanlardan biridir. Çarlık ordusunun ve komitacıların giriştiği kıyım eylemleri bu kaçışın temel nedenidir. Bu süreçte Amerikalı tarihçi Justin Mc Carthy’ye göre 1 milyon 253 bin, Nedim İpek’e göre ise 1 milyon 243 bin Türk doğdukları ve yaşadıkları topraklardan sürülmüştür.

93 Harbi, 3 Mart 1878’de imzalanan Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması ile son bulmuştu. Antlaşma uyarınca, Balkanlarda Rusya’nın kontrolünde Karadeniz’den Ohri Gölü’ne, Tuna’dan Ege Denizi’ne kadar Bulgarların azınlıkta olduğu bir coğrafyada Büyük Bulgaristan devleti kurulur. Ancak Almanya, İngiltere ve Fransa başta olmak üzere batılı başkentlerin bu karşı çıkması üzerine 13 Temmuz 1878’de Rusya’nın da gönülsüz de olsa katılımıyla Berlin Antlaşması imzalanır. Antlaşmayla, Bulgaristan, Osmanlı Devletine bağlı küçük bir prenslik haline getirilir. Yine antlaşmayla Osmanlı'ya bağlı Şarki Rumeli vilayeti kurulur ve böylece Rusya, Balkanlarda tek güç olmaktan çıkar. Bu arada savaşla ilgili olarak Rus varlığına ait son iz de, ölen askerlerin anısına Yeşilköy civarında, Florya yakınlarında bulunan Şenlikköy’de (Galitaria) diktikleri Rus Anıtı’nın, yapılışından ancak 36 yıl sonra, 14 Kasım1914 tarihinde bombalanarak ortadan kaldırılmasıyla tamamen son bulur.

Siyasetcafe.com