Uzmanlar, cep telefonu bağımlılığının ciddi bir problem olduğunu vurguluyor.
Günlük yaşamı, iş hayatını, aile ilişkilerini ve genel sağlığı olumsuz etkileyen bu durum, özellikle gençler ve yetişkinler arasında yaygınlaşıyor.
Dr. Öğr. Üyesi Alptekin Çetin, cep telefonu bağımlılığının belirtileri, etkileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında önemli bilgiler paylaştı.
CEP TELEFONU BAĞIMLILIĞI NEDİR?
Cep telefonu bağımlılığı, kişinin telefon kullanımının günlük hayatını sekteye uğratacak düzeye ulaşmasıyla ortaya çıkıyor. Dr. Çetin, bağımlılığın kişinin sosyal, iş ve aile yaşamında sorunlara yol açtığını, sorumlulukları yerine getirmeyi zorlaştırdığını ifade ediyor. Türkiye ve dünya genelinde yapılan araştırmalar, cep telefonu bağımlılığının nüfusun %5-10’unu etkilediğini gösteriyor. Günlük 5 saatten fazla telefon kullanımı, bağımlılık riskini artıran önemli bir işaret olarak öne çıkıyor.
BAĞIMLILIĞIN BELİRTİLERİ VE ETKİLERİ
Cep telefonu bağımlılığı, hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı tehdit ediyor. Dr. Çetin’in belirttiğine göre, aşırı telefon kullanımı şu sorunlara yol açabilir:
Uykusuzluk: Gece geç saatlere kadar telefon kullanımı uyku düzenini bozuyor.
Dikkat ve Konsantrasyon Sorunları: Sürekli telefon kullanımı, odaklanma güçlüğüne neden oluyor.
Sosyal İzolasyon: Gerçek dünyadaki ilişkilerden uzaklaşma artıyor.
Fiziksel Sorunlar: Göz, boyun ve sırt ağrıları gibi sağlık problemleri ortaya çıkabiliyor.
Ruhsal Sorunlar: Huzursuzluk, stres, gerginlik ve depresyon gibi duygusal dalgalanmalar görülüyor.
BEYİNDEKİ KİMYASAL DEĞİŞİM: DOPAMİN DENGESİZLİĞİ
Araştırmalar, aşırı telefon kullanımının beyindeki ödül mekanizmasını değiştirdiğini ortaya koyuyor.
Dr. Çetin, dopamin adı verilen ve haz duygusunu kontrol eden nörokimyasal maddenin dengesizleştiğini, bu durumun bağımlılığı tetiklediğini belirtiyor. Beyindeki ödül bölgeleri, telefon kullanımına bağlı olarak ya duyarsızlaşıyor ya da aşırı hassas hale geliyor.
BAĞIMLILIĞI TESPİT EDEN TESTLER
Cep telefonu bağımlılığını değerlendirmek için çeşitli testler kullanılıyor. Prof. Dr. Cemal Onur Noyan tarafından Türkçe’ye çevrilen “Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği Kısa Form”, bağımlılık riskini ölçmede etkili bir araç. Ölçekteki sorular, kişinin telefon kullanım alışkanlıklarını değerlendiriyor.
Örneğin:“Telefon yüzünden işlerimi aksatırım.”
“Derslerime veya işlerime odaklanmakta zorlanırım.”
“Çevremdekiler telefonumu fazla kullandığımı söylüyor.”
Bu sorulara verilen yanıtlar, bağımlılık seviyesini belirlemede yol gösterici oluyor.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Cep telefonu kullanımı günlük yaşamı ciddi şekilde etkiliyorsa, tedavi gerekebilir. Dr. Çetin, tedavi sürecinde şu yöntemlerin uygulandığını belirtiyor:
Telefon Kullanımını Sınırlandırma: Kişinin telefonla geçirdiği süreyi azaltması teşvik ediliyor.
Psikoterapi: Bireysel veya grup terapileri, bağımlılıkla başa çıkmada etkili.
İlaç Tedavisi: Gerektiğinde, ruhsal sorunları hafifletmek için ilaç kullanılabiliyor.
BİLİNÇLİ TELEFON KULLANIMI İÇİN ÖNERİLER
Dr. Çetin, cep telefonu bağımlılığından korunmak ve daha sağlıklı bir yaşam sürmek için şu önerilerde bulunuyor:
Bilinçli Kullanım: Telefonu yalnızca ihtiyaç duyulduğunda ve amaç odaklı kullanın.
Fiziksel Aktivite: Yürüyüş, spor veya egzersiz gibi aktiviteleri günlük rutine ekleyin.
Sosyal Etkileşim: Gerçek dünyadaki ilişkiler için daha fazla zaman ayırın.
Yeni Hobiler: İlgi alanlarınızı genişletmek için yeni aktiviteler keşfedin.
Cep telefonu bağımlılığı, modern yaşamın önemli bir sorunu haline geldi. Fiziksel ve ruhsal sağlığı tehdit eden bu durum, bilinçli kullanım ve doğru müdahalelerle kontrol altına alınabilir. Dr. Alptekin Çetin’in vurguladığı gibi, telefon kullanımını dengelemek ve gerçek dünyaya odaklanmak, daha sağlıklı bir yaşam için kritik öneme sahip. Telefon bağımlılığından korunmak için adımlar atmaya başlayarak hem kendinizi hem de sevdiklerinizi bu riskten koruyabilirsiniz.
Siyasetcafe.com