Hazar Denizi üzerine tarihi anlaşma

Hazar Ülkeleri liderleri, Kazakistan'ın Aktau kentinde düzenlenen Hazar Ülkeleri Devlet Başkanları Zirvesi’nde üzerinde 22 yıl çalışılan Hazar Denizi Anlaşması’nı imzaladı.

Hazar Ülkeleri liderleri, Kazakistan'ın Aktau kentinde düzenlenen Hazar Ülkeleri Devlet Başkanları Zirvesi’nde üzerinde 22 yıl çalışılan Hazar Denizi Anlaşması’nı imzaladı.

Kazakistan'ın Aktau kentinde Rusya, Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistan ve İran liderlerinin katılımıyla düzenlenen zirvede Vladimir Putin, Nursultan Nazarbayev, Hasan Ruhani, İlham Aliyev ve Gurbanguli Berdimuhamedov, Hazar Denizi'nin statüsünü belirleyen belgeyi imzaladı.

1996'dan beri üzerinde çalışılan anlaşmanın taslağı üzerinde, 4-5 Aralık 2017'de Moskova'da toplanan Hazar Ülkeleri Dışişleri Bakanları Zirvesi'nde mutabakat sağlanmıştı.

Daha önce Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, anlaşmanın kabul edilmesinin büyük bir atılım olacağını, 'Hazar Beşlisinin işbirliğinde daha üst seviyeye çıkılmasına imkan sağlayan güvenli hukuki temele' sahip olacağını belirtmişti.

Uzmanlar, Hazar ülkeleri liderlerinin imzaladığı belgeyi Hazar Denizi ‘Anayasası' olarak niteliyor.

YÜZEY KISMI ORTAK KULLANILACAK

Anlaşmaya göre Hazar Denizi'nin yüzey kısmı taraflarca ortak bir şekilde kullanılacak, dip kısmı ve maden rezervleriyse komşu devletlerin arasında, uluslararası hukuk temelinde anlaşılarak paylaşılacak.

Denizcilik, balıkçılık, bilimsel araştırmalar ve ana boru hatlarının döşenmesi, tarafların üzerinde mutabakata varacağı kurallara göre gerçekleşecek. Kapsamlı deniz projelerinin hayata geçirilmesi durumunda mutlaka ekoloji faktörü dikkate alınacak.

DIŞ ÜLKELER ASKERİ VARLIK GÖSTEREMEYECEK

Anlaşmada ayrıca dış ülkelerin Hazar bölgesinde askeri varlık göstermesine izin verilmemesi şartı koşan ve 5 Hazar ülkesine bölgedeki güvenliğin ve kaynakları işletmenin sorumluluğunu yükleyen madde de yer alıyor.

Sputnik'e konuşan uzmanlar, anlaşmanın öneminin, tarafların üzerinde fikir birliği sağladığı ilkeleri uygulanması zorunlu olan bir belgede pekiştirilmesinden ibaret olduğunu belirtti.

Hazar Denizi'nin hukuki statüsünün belirlenmesi, SSCB'nin dağılmasının ardından Rusya, Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan'ın kurulmasıyla yeniden gündeme gelmişti, Hazar Denizi artık 5 ülke arasında bölünecekti. Hazar'ın statüsünü belirlemedeki zorluklar özellikle, havzanın farklı uluslararası hukuk kurallarına bağlanan göl ya da deniz olarak kabul edilmesinden kaynaklanıyordu. Bölgenin statüsünün çözüme kavuşturulmamış olması ayrıca, Türkmenistan gazını Azerbaycan üzerinden denizin dibinden Avrupa'ya taşıyabilecek olan Trans Hazar Doğalgaz Boru Hattı'nın yapımını engelleyen unsurlardan biriydi.

Görüşmelerin başlangıcından 22 yıl sonra taraflar fikir birliğine vardı ve Hazar'ın ne göl, ne de deniz olduğunu, aynı anda hem deniz, hem de göl olarak değerlendirilemeyeceğini kararlaştırdı.

BDT (Bağımsız Devletler Topluluğu) Enstitüsü Orta Asya ve Kazakistan bölüm başkanı Andrey Grozin, Sputnik'e verdiği demeçte Hazar ülkelerinin 'bir tür hibrid' oluşturduklarını, deniz bölünmesine benzer modelde kıta sahanlığının, serbest ekonomik bölgenin, balıkçılık bölgesinin bölüştürüldüğünü ve sonuçta 'kesinlikle benzeri olmayan bir belgenin' ortaya çıktığını aktardı.

PUTİN’DEN AÇIKLAMA

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 20 yılı aşkın süredir yapılan görüşmeler sonucunda hazırlanan Hazar Denizi anlaşmasının bölge dışındaki ülkelerin bölgede varlık göstermeyeceklerini garanti etiğini belirtti.

Rusya Devlet Başkanı Putin, Kazakistan'ın Aktau kendinde Rusya, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan ve İran liderlerinin katılımıyla düzenlenen Hazar Ülkeleri Devlet Başkanları Zirvesi'nde yaptığı konuşmada zirvenin sıra dışı olmasına ve çığır açan önemine dikkat çekti.

Putin, "Bugünkü zirve gerçekten sıra dışı ve hatta çığır açan öneme sahip. 20 yılı aşkın süredir devam eden görüşmeler sonucunda Hazar Denizi'nin hukuki statüsüne ilişkin anlaşma, ülkelerimize Hazar Denizi'nin akıbeti üzerinde münhasır hak ve sorumluluk getiriyor, denizin kolektif bir şekilde kullanılmasıyla ilgili net kurallar koyuyor" diye konuştu.

siyasetcafe.com

 

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.

İlgili Haberler

Hayko Cepkin Evlendi
Fatih Portakal'dan şok Akşener tweeti

Siyaset Haberleri