Son yıllarda “ölü internet teorisi” (dead internet theory) tartışmaları yeniden alevlendi.
Uzmanlar, internetin artık gerçek insan etkileşiminden uzaklaştığını ve yapay zekanın ürettiği içeriklerle dolduğunu savunuyor. Bu görüş, özellikle dijital hafızanın hızla bozulması ve eski forumların yok olmasıyla güç kazanıyor.
ESKİ İNTERNETİN İNSANİ DOKUSU KAYBOLDU
Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Kaan İldiz, internetin ilk dönemlerini şöyle hatırlatıyor:
“Forumlar, bloglar ve açık tartışma platformları gerçek insanların bilgi ürettiği, birbirini doğruladığı canlı sosyal alanlardı. Uzun uzun düşünülmüş yanıtlar, derin tartışmalar…
İşte bu içerik internetin ‘insani dokusunu’ oluşturuyordu.
”Bugün ise milyonlarca eski forum kapandı, arşivler bozuldu veya arama motorları tarafından indekslenemiyor. Gerçek insan tartışmaları erişilemez hale geldi.
DİJİTAL HAFIZA SİLİNİRKEN YERİNE SAHTE GEÇMİŞ ÜRETİLİYOR
Dr. İldiz’e göre asıl tehlike burada başlıyor:
“Dijital geçmiş hem kayboluyor hem de yerine yapay bir geçmiş üretiliyor. Özgün insan içeriği körelirken, bu boşluğu yapay zekanın halüsinasyonları dolduruyor. Gerçek bellek silinirken simüle edilmiş bir bellek alıyor.”
Yapay zeka tabanlı arama motorları ve özetleme araçları, eski tartışmaları olduğu gibi aktarmak yerine benzerlik temelli yeni bir anlatı yaratıyor. Kullanıcılar gerçek ile algoritmik üretimi ayırt edemiyor.
YAPAY ZEKA HALÜSİNASYONLARI GERÇEĞİN ÜSTÜNE BETON DÖKÜYOR
Üretken yapay zeka modelleri bazen uydurma veya bağlam dışı bilgi üretiyor. Bu halüsinasyonlar, zaten erişilmesi zorlaşan eski dijital içeriğin üzerine bir belirsizlik katmanı daha ekliyor.
İNTERNETİN SESSİZ ÖLÜMÜ VE GELECEK KORKUSU
Dr. Mehmet Kaan İldiz teoriyi şu sözlerle özetliyor:
“Ben Ölü İnternet Teorisi’ni ‘internet tamamen öldü’ iddiasından çok, dijital hafızanın yapaylaşması ve insan katkısının sessizce geri plana itilmesi olarak görüyorum.”
Uzman son olarak şu çarpıcı soruyu soruyor:
“Gerçek dijital geçmişi tamamen kaybettiğimizde, gelecekte üreteceğimiz bilgi hangi temele dayanacak? Özgün soru sorma yeteneğimiz de yok mu olacak?”
Ölü internet teorisi, bir komplo teorisinden çok, bugün yaşadığımız dönüşümün acı bir yansıması gibi görünüyor. İnternet hâlâ “yaşıyor” olabilir ama içinde gerçek insanın sesi giderek kısılıyor.
Siyasetcafe.com