Türkiye ve Katar Kabil havaalanının kontrolünü ele geçirmeyi planlıyor

Türkiye askerlerini çekti ama Afganistan’dan ilişkisini kesmiş değil. 

Tam aksine Afganistan'da bu önemli tesisin teknik destek ve yönetimine taraf olarak Türkiye ve Katar'ın Kabil havaalanını işletip yönetmesi durumu değerlendiriliyor.

28 Ağustos'ta Rusya'nın Kabil Büyükelçisi Dmitry Zhirnov, "Soloviev Live" adlı YouTube kanalının yayınında Ankara ve Doha'nın Afgan başkentinin havaalanında böyle bir planlarının olduğunu söyledi. 

Zhirnov, “Taliban'ın havaalanını ve kalkışları teknik olarak kimin yöneteceğini düşündüğünü duydum. Türkiye ve Katar düşünülüyor. Anladığım kadarıyla Taliban’ın teknik gücü yok.  Kontrol odasında kendilerinin oturamayacaklarını anlıyorlar, deneyimleri yok" dedi.

Türk ve Katar heyetleri, Kabil havaalanındaki varlıklarının ayrıntıları üzerinde anlaşmak üzere 1 Eylül'de Taliban ile görüşmek için sessizce Kabil’e gitti. 

Kaynaklardan derlediğim bilgilere göre, Türkiye ve Katar heyeti Taliban ile bir anlaşma taslağı imzalamayı başardılar. 

Taslağa göre Ankara özel bir firma aracılığıyla güvenliği sağlayacak ve Kabil'in uluslararası havaalanını ortaklaşa yönetecek.  .  

Ancak anlaşma taslağında Ankara'nın ABD birliklerinin çekilmesinden sonra Afganistan'a asker göndermeye devam edeceğine ilişkin bir madde yok. 

TÜRKİYE’NİN AFGANİSTAN’DAKİ YATIRIMLARI

Türkiye 20 yıldır Afganistan’da yalnızca Kabil Havaalanı’nda bulunmuyor. Son 20 yılda Afganistan'da büyük yatırımlar yaptı; ülkenin altyapısının büyük bir kısmı Türk şirketleri ve inşaatçılar tarafından USAID ve Birleşik Devletler Mühendisler Birliği'nin (USACE) mali desteğiyle inşa edildi

Bu durum havaalanını yönetmede Ankara'yı daha da ısrarcı kılıyor. 

Kandahar yakınlarındaki Kayaki'de büyük bir hidroelektrik santrali Turkish Construction tarafından inşa edilecek. Turkish Construction Companies, Ronesans Holding,  Limak, Tekfen, TAV, Yapı Merkezi, Ant Yapı ve Enka’dan oluşuyor.

Ankara, ayrıca Doha'nın da desteğiyle başta havacılık güvenliği, uçak bakımı, navigasyon sistemleri olmak üzere bu segmentte kendine yer edinmeye çalışıyor. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 27 Ağustos'ta televizyonda yaptığı bir konuşmada, Taliban'ın Türkiye'ye havaalanını işletme fırsatı sunduğunu, ancak güvenlik konusunda kendi askerlerinde ısrar ettiğini söylemişti.  

Gelen bilgilere göre artık her iki taraf da bu sorunu çözebilecek bir anlaşma taslağı imzaladı. Anlaşma taslağının ana noktaları şunlardır:

- Türkiye, Taliban'ı Afganistan'ın meşru hükümeti olarak tanıyor.

- Türkiye ve Katar, havalimanını bir konsorsiyum halinde işletecek.

- Ankara, personeli eski Türk askeri personeli ve polis memurlarından oluşacak özel bir firma aracılığıyla havacılık güvenliğini sağlayacak.

- Türk özel kuvvetlerinin çalışanları, yalnızca Türk teknik personelinin güvenliğini sağlamak için sivil kıyafetle hareket edecek, havaalanının çevresini terk etmeyecek.

ANLAŞMADAKİ PÜRÜZ: BAE

Anlaşma yolunda çözülmemiş sorunlardan biri, eski Afgan hükümetinin geçen yıl Ekim ayında Birleşik Arap Emirlikleri'nden bir konsorsiyum ile havalimanı için bir sözleşme imzalamış olması. 

BAE Ulusal Güvenlik Danışmanı Tahnun bin Zayed Al Nahyan’ın 19 Ağustos'ta Ankara'yı ziyaret etmesi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Birleşik Arap Emirlikleri Abu Dabi Veliaht Prensi Nahyan ile telefonda görüşmesi, bu pürüzün daha çözülmediğini gösteriyor.

HOLLANDA DIŞİŞLERİ BAKANI’NDAN DESTEK

Bugün Türkiye’yi ziyaret eden Hollanda Dışişleri Bakanı Sigrid Kaag da Kabil'deki havalimanının işletilmesinin önemine değinerek, "Somut gelişmeler Katar ve Türkiye'nin güçlü şekilde angajmanıyla gerçekleşecektir. Pakistan'ın da bununla ilgili olarak görüşmeler yaptığını biliyorum. Biz Hollanda olarak hem teknik hem de güvenlik açısından her türlü desteği vermeye hazırız." diye konuştu.

Türkiye'nin ve Katar'ın çabalarıyla havalimanının operasyonel hale getirilmesinin güvenlik, insani yardım ve tahliyeler için önemli olduğunu söyleyen Kaag, Hollanda'nın da desteğe hazır olduğunu kaydetmesi, gelişmelerin AB’nin de kadrajında olduğunu ve Türkiye’nin büyük oranda desteklendiğini gösteriyor.

Türkiye, Kabil'deki büyükelçiliğini açık tutmaya devam ediyor ve büyükelçi de dahil olmak üzere kilit diplomatik personeli tahliye etmedi. Büyükelçiliği korumak için Kabil'de ve Pakistan'ın başkenti İslamabad'da bir dizi Türk özel kuvveti de faaliyet gösteriyor.

Ankara yakın zamanda, Mezar-ı Şerif merkezli bir tür "Kuzey İttifakı" yaratmaya çalışan ve Taliban'ın alternatifi olan Abdul Raşid Dostum'u kaybetti. Yani Türkiye’nin Dostum planı başarısız oldu: Dostum Özbekistan'a kaçtı ve Kuzey Afganistan'daki etnik Özbeklerin güçlerini birleştirmesi de pek mümkün değil.

Türkiye artık kartlarını Taliban ile oynamak zorunda.

Ahmet Yıldız
Siyasetcafe.com