Cumhurbaşkanı Erdoğan müjdeyi vermişti: Bomba Üretim ve Dolum Tesisi açıldı, akıllara Şakir Zümre geldi

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 5 Şubat'taki Delice mitinginde, bir özel sektör firması tarafından Kırıkkale'ye F-16, SİHA bomba, gövde üretim ve dolum tesisi kurulacağının müjdesini vermişti.

Kırıkkale Valiliğince yapılan açıklamada, Kırıkkale'nin savunma sanayi merkezi haline getirilmesi yönünde stratejik bir yatırım olan Bomba Gövde Üretim ve Dolum Tesisi kurulumu işçin arsa tahsisinin yapıldığı bildirildi.

Bu haberin üzerine akıllara Milli Savunma Sanayimizin ilk girişimcisi Şakir Zümre ve soba fabrikasına çevrilen Türkiye’nin ilk uçak fabrikası geldi…

ŞAKİR ZÜMRE KİMDİR?

Şakir Zümre 1885 yılında Varna’da dünyaya gelmiştir. Varna’da ilk ve ortaokul eğitimini tamamlamıştır. Daha sonra lise ve yüksek eğitimini Cenevre’de tamamlamaya karar vermiştir. Birinci Dünya Savaşı yıllarında ise Varna Türk milletvekili olarak Bulgar parlamentosuna katılma imkanına sahip olmuştur . Aynı zamanda o yıllarda Sofya’ da görevli olan Yarbay Mustafa Kemal ile yakın ilişkiler kurmuştur. Şakir Zümre’nin Mareşal Fevzi Çakmak’ın yakını olduğu da unutulmamalıdır .

Cumhuriyet yılları

Ulusal bağımsızlık savaşı kazanılıp Cumhuriyet ilan edildikten sonra Şakir Zümre Türkiye ‘ye gelip yerleşmiştir. Atatürk’ün de uygun görüp desteğini aldıktan sonra ülkemizin askeri anlamda ki ilk özel sektör fabrikasını kurmuştur. Şakir Zümre kurmuş olduğu bu fabrika ile Türk ordusunun uzun süre silah ve cephane ihtiyacını büyük ölçüde karşılamıştır. İlk zamanlarda fabrikada çalışan işçi ve ustalar Bulgaristan’dan getirilen kişiler olsa da 1930’lu yıllardan itibaren kadronun tamamına yakınını Türk insanı oluşturmuştur.

Fabrika artık cephane üretimi hakkında bilgi birikimi ve tecrübeye ulaşmıştır. Çünkü Türk Hava Kuvvetleri ‘ nin 100 , 300 , 500 ve 1000 kg’lık bombaları Şakir Zümre’nin kurduğu bu fabrika tarafından üretilmektedir. Tabi sadece hava kuvvetlerinin değil Türk Deniz Kuvvetleri’nin de ihtiyacı olan cephaneleride üretmeyi başarmıştır. Hatta ilk denizaltı bombalarıda burada üretilmiştir. Yine ihtiyaç olan aydınlatma fişekleri , mayın , el bombaları da burada üretilmekteydi .

Artık fabrika Yunanistan , Bulgaristan , Polonya ve Mısır gibi ülkelere ihracat yapmaya başlamıştır. 1937 yılında Yunanistan’a hemen sonrasında ise Polonya’ya uçak bombaları ihracatı gerçekleştirilmiştir ( Yunanistan’a 1.5 milyon liralık ihracat yapılmıştır . Kazanılan para o dönemde adeta ‘ Can Suyu ‘ olmuştur ).

Fabrikanın kapanışı

İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD’nin Türkiye’ye yapmaya başladığı silah yardımları neticisinde Şakir Zümre fabrikası üretime son vermek zorunda kalmış ve bırakılmıştır. Artık fabrika uçak bombaları, denizaltı bombaları , mayın, el bombaları, aydınlatma fişekleri hatta ama hatta 5 beygirlik mazotla çalışan motorlar yerine Kumbara ve Soba üretmeye başlamıştır .

İşletmesini 1946 yılında anonim hale getiren Şakir Zümre hükümetin artık gerekli desteği vermediğini ifade etmiştir. 1949 yılında destek verilmediği sözlerini bir toplantıda ticaret bakanının karşısında da ifade etmiştir .

1966 yılında Şakir Zümrenin vefat etmesi üzerinede 1970 yılında fabrika kapatılacak, yıllar sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan TEKNOFEST 2018 töreninde bu durumu eleştirerek : “1925 yılında Haliç’te yerli sermaye ile gerçekten önemli bir savunma sanayi fabrikası kurulmuştur. 2’nci Dünya Savaşı yıllarında bu çabalar hız kazanmıştır. Nuri Demirağ kendi geliştirdiği uçakları, kendi fabrikasında üretmeye başlamıştır. İlk etapta eğitim ve küçük yolcu uçakları üreten bu fabrika, tek parti yöneticilerinin basiretsizliğinin kurbanı olmuştur. Bu fabrika atıl hali getirilmiştir. Nuri Demirağ uçaklarını almayan dönemin THK başkanı kendini ‘Amerika’nın verdiği bedava uçak dururken fabrikanızdan para ile sipariş verirsem yarın bu millet beni asar’ diye savunmuştur. Nuri Demirağ’ın uçak fabrikasının dışarı ihracat yapmasına dahi izin verilmemiştir. Tüm hayatını uçmaya adayan Vecihi Hürkuş’un gayretleri, sürekli engellenmiştir, sabote edilmiştir. Uçak bombaları ve motor üreten Şakir Zümre ise karşısına çıkartılan engeller nedeniyle işini önce tarım aletleri yapımına, ardından da soba imalatına çevirmiştir. Kafkas İslam Ordusu komutanı Nuri Paşa’nın hikayesi tam bir ibret vesikasıdır. Ordunun dağıtılmasının ardından uzun yıllar yurt dışında yaşamak zorunda kalan Nuri Paşa İkinci Dünya Savaşı öncesi yeniden ülkemize dönüp savunma sanayi projelerine girişmiştir. Zeytinburnu’nda bir depoyu satın alan paşa, burayı silah üreten bir fabrikaya dönüştürmüştür. İşler büyüyünce bu fabrika Sütlüce’ye taşınmıştır. 1949 yılında bu fabrika aralarında Nuri Paşa’nın da olduğu pek çok kişi ile birlikte şüpheli şekilde havaya uçmuştur. Ölenlerin cesetlerine dahi ulaşılamadı. Böylece ülkemizin önemli bir savunma sanayi hamlesi resmen yok edilmiş oldu. Türkiye Kıbrıs Barış Harekatına kadar adeta üzerine ölü toprağı serpilmiş şekilde tamamen dış yardımlara bağlı kalmıştır. Kıbrıs Barış Harekatı’nda ülkemizin mühimmattan yedek parçaya, bütün bunlarla birlikte telsiz muhaberesinde bile her alanda yaşadığı ambargo durumun vahametini anlamaya başlamamıza vesile olmuştur. Buna rağmen gereken adımlar uzun yıllar yeterli düzeyde atılamamıştır. Yerli otomobil Devrim’in hikayesi malumdur. Hazırcılığın cazibesi bir kez daha galip gelmiştir. Rahmetli Özal bu gerçeği fark ettiği için savunma sanayi müsteşarlığı kurmuştur. Dönemin şartları çerçevesinde bir takım önemli çalışmalar başlatılmışsa da 2003 yılına geldiğimizde savunma sanayi ihtiyaçlarımızın ancak yüzde 20’si yerli imkanlarla karşılanabilir durumdaydı.” diyecektir.

Siyasetcafe.com