5’inde gelin olan, 12’sinde dul kalan Fatma Sultan Hanım

23. Osmanlı padişahı, 102. İslâm halifesi ve Lale Devri’nin ünlü hükümdarı 3. Ahmet, tahta çıktığında otuz yaşını doldurmak üzereydi. Ömrünün 16 yılı Edirne ve Topkapı saraylarında ‘kafes içinde’ geçmişti. Saltanatı 32 yıl sürdü. 3. Ahmet’in 3 defa ikiz olmak üzere, 22 oğlu ve 30 kızı dünyaya geldi. Çocuklarının 34’ü bebekken öldü.

3. Ahmet, saltanatının ilk 13 yılında tam 12 sadrazam değiştirdi. 26 Ağustos 1717’de sadaret makamına getirdiği Nevşehirli İbrahim Paşa hem damadı, hem de son sadrazamıydı. Sadrazam İbrahim Paşa’yı kızı Fatma Sultan ile evlendirdi. Hanım sultan 13, İbrahim Paşa ise 51 yaşındaydı.

Fatma Sultan ilk evliliğini 4 yaşında, Sadrazam Kömürcü Ali Paşa ile yapmıştı. Ali Paşa son derece zeki ve fevkalade yakışıklıydı. Aslına bakılırsa Fatma Sultan’ın hikâyesi biraz karışıktı: Hanım Sultan 4 yaşındayken Kubbe Veziri Abdurrahman Paşa ile nişanlanmıştı. Daha sonra nişan bozuldu ve Ali Paşa da karar kılındı. Evlilik ‘surî’ yani göstermelikti; ama görkemli ve büyük bir düğün yapılması emredildi. 11 Nisan 1709’de muhteşem bir nişan alayı düzenlendi. Paşakapısı’na yakın bir saray Fatma Sultan’a tahsis edildi.

13 Mayıs 1709’da da Fatma Sultan ile Ali Paşa’nın nikâhları kıyıldı. Nikâh töreninin ardından Silahtar Ali Paşa’ya vezirlik payesi verildi. Gelin hanım henüz 5 yaşında bulunduğundan Ali Paşa sözde gerdeğe girdi. Günlerce süren ziyafet sofraları donatıldı, donanmalar düzenlendi. Silahtar Ali Paşa düğünden sonra, çocuk eşinin şanına uygun bir saray yaptırdı. Paşa, 1713’de sadrazamlık makamına getirildi. 1716’de Petervaradin Meydan Savaşı’nda şehit düştü; Osmanlı, Avusturya kuvvetleri karşısında yenildi. Çocuk gelin Fatma Sultan 12 yaşında dul kaldı.

3. Ahmet, küçük dul kızı Fatma Sultan’ı evlendirmek için fazla beklemedi. Yeni damat, Vezir Nevşehirli İbrahim Paşa’ydı. Düğün 19 Şubat 1717’de yapıldı. Taze damat İbrahim Paşa, eşi için Çırağan, Üsküdar ve Sadabat saraylarında unutulmaz/dillere destan eğlenceler düzenletti. Devlet ricali, ordu, İstanbul halkı ve misafirler bütün işlerini bıraktı; yeni evlilerin düğünlerinde çılgınca eğlendi. İngiltere’nin İstanbul Büyükelçisi Edward Wortley Montagu'nun eşi Lady Mary Montagu de düğün törenini baştan sona izledi.

Dostlarına yazdığı mektuplarda Fatma Sultan ile Nevşehirli İbrahim Paşa’nın düğünlerinde gördüklerini, duyduklarını ayrıntılarıyla anlattı. Lady Montagu’ya göre, Fatma Sultan dul sayılmazdı. Müteveffa Sadrazam Ali Paşa ile evliliği anlaşmadan ibaretti. Kocası ile hiç birlikte olmamıştı. Ali Paşa, Fatma Sultan’ı sarayda görevlilerin nezaretinde ziyaret ederdi. Yakışıklılığı sayesinde Hanım Sultan’ın gönlünü kazanmıştı. Kızcağız, elli yaşındaki ikinci kocayı görünce de gözyaşlarına boğulmuştu.

Fatma Sultan, sıkı bir Fransız hayranıydı. İstanbul’daki Fransız Elçiliği ile iyi ilişkiler geliştirmişti. Saray haremine Fransız kadın modasını ve bazı Avrupaî gelenekleri getirdi. Harem kadınlarının Fransız stili giyinmelerinde öncülük etti. Ama Hanım Sultan şanssızdı. İkinci evliliği ancak 13 yıl sürebildi. 28 Eylül 1730’da Arnavut asıllı yeniçeri Patrona Halil önderliğindeki darbe, hem Fatma Sultan’ın saadetinin, hem de Lale Devri’nin sonunu getirdi.

Babası 3. Ahmet tahtı terk etti; kocası Sadrazam Nevşehirli İbrahim Paşa boğdurularak öldürüldü. Fatma Sultan’ın bütün mallarına el konuldu; Eski Saray’a sürgüne gönderildi. Sultan Hanım yaşadığı acılara fazla katlanamadı; 29 yaşında öldü. Yeni Cami'de Valide Turhan Sultan Türbesi bahçesine gömüldü.

SİYASETCAFE.COM