Ayşe tatilden dönmedi! Kıbrıs ile net mesaj

Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC), Doğu Akdeniz'de ortaklaşa düzenlediği, Şehit Teğmen Caner Gönyeli Arama Kurtarma-2019 Davet Tatbikatı başarıyla tamamlandı. Doğalgaz arama sondaj faaliyetleriyle suların ısındığı Doğu Akdeniz'de gerçekleştirilen tatbikat ile Türkiye ve KKTC uluslararası sulardaki yetki alanlarına kararlılık mesajı verdi. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin, Fatih Sondaj Gemisi personeli hakkında tutuklama kararı çıkarması da tatbikatı önemli hale getirdi.

KIBRIS İÇİN GÖVDE GÖSTERİSİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ

Türkiye Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanlığı tarafından planlanan tatbikata, Silahlı Kuvvetler Komuta ve Harekât Merkezi, Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı, KKTC Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı, Türkiye ve KKTC Arama Kurtarma Merkezleri ve arama kurtarma birlikleri katıldı. Tatbikata çok sayıda uçak, helikopter, farklı çapta gemi ve birlikler katıldı.

AYŞE TATİLDEN DÖNMEDİ

Milliyet'in haberine göre tatbikata katılan bir askerin üniformasındaki "patch" (peç) yazısı ise dikkat çekti. Hava Kuvvetleri'ne bağlı bir pilotta bulunan peçteki logo ve yazı 1974'teki Kıbrıs Barış Harekâtı'nın çıkarma parolasına atıfta bulunuyor. İngilizce yazılı kabartmada, "Ayşe tatile çıktı" ifadesi yer alıyor. Kıbrıs adasının üzerine yerleştirilen savaş uçağının yanı sıra peçte, KKTC ile Türkiye bayrakları yan yana yer alıyor. Peçte kullanılan F-100 Super Sabre savaş uçağı, TSK'nın Kıbrıs Barış Harekâtı'nda sabit kanatlı hava gücünün bel kemiğini oluşturuyordu. Ayrıca peçi taşıyan kadın pilotun isminin Ayşe olması da peçi daha anlamlı kılıyor.

KIBRIS BARIŞ HAREKÂTI

Kıbrıs Adası'nda Türk vatandaşların uğradığı baskı ve zulmü ortadan kaldırmak amacıyla TSK tarafından gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekatı'nın üzerinden 44 yıl geçerken "Ayşe tatile çıksın" parolasıyla başlatılan harekat, adada akan kanı durdurdu, Türk vatandaşlar özgürlüklerine kavuştu.

Kıbrıs Barış Harekatı'na zemin hazırlayan en önemli gelişmeler 1959'da başladı. Buna göre Türkiye, İngiltere ve Yunanistan'ın 1959'da imzaladığı Zürih ve Londra anlaşmalarıyla bu ülkelerin garantörlüğünde Türk ve Rum halklarının eşitliğine dayalı Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu.

RUM ÇETELERİ TÜRKLERE SALDIRDI

Rumlara ait silahlı çeteler 1963'ten itibaren gerçekleştirilen saldırılar sonucu Kıbrıs Türkleri, ülke yönetiminden baskı ve zulümle uzaklaştırıldı. Adayı Yunanistan'a bağlama hedefine ulaşmak isteyen Rumların yürüttükleri saldırılar ve ambargolar 1963-1974 yılları arasında artarak devam etti.

EOKA-B liderlerinden Nikos Sampson, Yunanistan'da iktidarda bulunan cuntanın desteğiyle gerçekleştirdiği darbeyle 15 Temmuz 1974'te Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'u devirdi.

Kıbrıs adadaki darbe haberi Ankara'ya ulaşınca Türkiye Milli Güvenlik Kurulu toplandı. Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit, toplantının ardından Türk Silahlı Kuvvetlerine Kıbrıs'a müdahale ihtimaline karşı hazırlık yapılması yönünde talimat verdi.

İNGİLİZLER İSTEMEDİ

Türkiye, adaya ortak müdahalede bulunulması için garantör devletlerden önce İngiltere'nin kapısını çaldı. İngiltere'ye, iki garantör devlet olarak adaya müdahale önerildi. Londra'ya giden Bülent Ecevit'in teklifi, İngiltere Başbakanı tarafından kabul görmedi.

Bu arada, dönemin Türkiye Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, TBMM'yi olağanüstü toplantıya çağırdı. 18 Temmuz'da Başbakan Ecevit, Londra'da ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Joseph Sisco ile görüştü.

Öte yandan Kıbrıs'ta, "Yeşil Hat"ta hava gerginleşti. TBMM, olağanüstü toplantıda, Kıbrıs'ta darbe sonucu ortaya çıkan durumu görüştü. 19 Temmuz'da ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Joseph Sisco, Atina'dan Ankara'ya geldi. Sisco'nun Atina nezdindeki girişimlerinden sonuç alınamayacağı anlaşıldı.

PAROLA: AYŞE TATİLE ÇIKSIN

Aynı gün Türkiye Deniz Kuvvetleri Komutanlığına ait bir filo, çıkarma gemileriyle Akdeniz'e açıldı. Kıbrıs Barış Harekatı, TSK'ye bağlı birliklerin Lefkoşa-Hamitköy-Gönyeli ve Pınarbaşı bölgelerine hava indirme, Yavuz Plajı'na denizden çıkarma yapmasıyla 20 Temmuz'da başladı.

Kıbrıs Harekatı’n parolası ise "Ayşe tatile çıksın" olarak belirlendi. Ayşe ise Cenevre konferansına katılan dönemin Dışişleri Bakanı Turan Güneş'in kızının adıydı.

Bülent Ecevit, harekatın başladığını, "İnsanlığa ve barışa büyük bir hizmette bulunmuş olacağımıza inanıyoruz. Öyle umarım ki kuvvetlerimize ateş açılmaz ve kanlı bir çatışmaya yol açılmaz. Biz aslında savaş için değil barış için ve yalnız Türklere değil Rumlara da barış getirmek için adaya gidiyoruz." sözleriyle duyurdu.

Türk uçakları 21 Temmuz'da, Rum mevzilerine karşı harekete geçti. 4'üncü Paraşüt Taburu ile birleşen Kıbrıs Türk Kuvvetleri, Lefkoşa Havalimanı ile Kaymaklı bölgesine taarruza başladı. 2'nci ve 3'üncü komando taburları Zeytinli istikametinde ilerledi. Kocatepe muhribi ise haberleşme ve koordinasyon eksikliğinden dolayı Türk uçaklarınca batırıldı.

Harekatın ikinci günü, 3'üncü Paraşüt Taburu'nun taarruzu sonucu Deliktepe düştü. Girne'ye giren Türk birlikleri Lefkoşa'ya yöneldi. Bu sayede Lefkoşa-Girne hattı birleştirildi. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin çağrısı üzerine Türkiye, 22 Temmuz saat 17.00'den itibaren harekata son verdi.

MARMARA VE EGE SAHİL İLLERİNDE SIKI YÖNETİM İLAN EDİLDİ

ABD ve İngiltere dışişleri bakanlıklarının yetkilileri aracılığıyla Türkiye ile Yunanistan arasında ateşkes anlaşmasına varıldı. Yapılan harekatla Lefkoşa-Girne karayolunun denetim altına alınmasıyla Lefkoşa'nın Türk kesiminin denizle bağlantısı sağlandı. Bunun dışında kalan başta Magosa olmak üzere diğer yerleşim bölgelerinde ise Türklerin güvenliği tam olarak sağlanamadı.

Bu arada harekatın başlamasıyla İstanbul, Ankara, Tekirdağ, Kırklareli, Edirne, Çanakkale, Balıkesir, Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Adana, İçel ve Hatay'da sıkıyönetim ilan edildi. 20 Ağustos'tan itibaren bu illere Antalya da eklendi. Yunan cuntasının işbaşına getirdiği Nikos Sampson, 22 Temmuz'da cumhurbaşkanlığından istifa etti. Harekatta 3 gün içinde 57 şehit verildi, 184 asker yaralandı.

Yunanistan'da sivil yönetimin iş başına gelmesinin ardından 25 Temmuz 1974'te Kıbrıs barış görüşmeleri Cenevre'de başladı. Türkiye, Yunanistan'a Kıbrıs'ta federasyon sistemini önerirken TSK da 26 Temmuz'da Girne'nin 5 Mil Plajı'na asker ve malzeme yardımı için çıkarma yaptı.

RUMLAR ATEŞKESİ İHLAL ETTİ

Türk birliklerinin Kıbrıs'ta yerleşim alanları genişlerken 30 Temmuz'da Cenevre'deki görüşmeler sona erdi. Taraflar ateşkesin sürmesini istemesine rağmen 6 Ağustos'ta takviyeli Rum birlikleri, Girne'nin batı kesiminde saldırı başlattı. Saldırıyı püskürten Türk birlikleri, Rumların ateşkese uymaması sonucu Lapta'yı ele geçirdi.

Taraflar barış koşullarını tekrar görüşmek üzere Cenevre'de ikinci defa bir araya geldi. Görüşmelere Kıbrıs Türk Halkı Lideri Rauf Denktaş ile Kıbrıs Rum Halkı Lideri Glafkos Klerides katıldı. Kıbrıs Türklerini temsil eden heyet, adanın yeni bir anayasaya ihtiyacı olduğunu, iki kesimli bir federasyon kurularak Türk tarafına yüzde 34 toprak bırakılması gerektiğini belirtti. Rumların ve Yunanistan'ın buna yanaşmaması üzerine 8-13 Ağustos tarihlerindeki konferans sona erdi.

TÜRKİYE İKİNCİ HAREKATI BAŞLADI

Takvimler 14 Ağustos'u gösterdiğinde Kıbrıs'ta ikinci harekat başladı. Harekatın amacını ise doğuda Magosa ve batıda Lefke'ye kadar olan bölgelerin, Rum işgalinden kurtarılması oluşturuyordu. Türk birlikleri 15 Ağustos'ta Magosa'ya girdi. Batıda ise Lefke yönünde Mitri alındı.

Harekatın son günü olan 16 Ağustos'ta Lefke ve Omorfo alındı, Lefkoşa bombalandı. Sonrasında ilan edilen ateşkes 6 saat sürdü. Rumların açtığı ateşe, Türk birlikleri karşılık verdi.

RUM KATLİAMLARI ORTAYA ÇIKTI

Magosa'ya 15 kilometre uzaklıktaki Türklere ait Atlılar Köyü'nde Rumlar tarafından yapılan katliam ortaya çıkarıldı. Bir çukura gömülü 57 Türk'ün cesedi bulundu.

22 Ağustos'ta Yeşil Hat üzerinde esir değişimi yapılırken 29 Ağustos'ta Yeşilırmak Köyü tamamen Türklerin kontrolüne geçti. 1 Eylül'de ise Magosa'ya bağlı Muratağa ve Sandallar köylerinde 88 kişinin yakılarak çukura gömüldüğü anlaşıldı. 16 Eylül'den itibaren Rum ve Türk tutsakların değişimi işlemlerine başlandı.

15 KASIM’DA KKTC KURULDU

Harekatın başarıyla sonuçlanması sonrasında, 13 Şubat 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu, devlet başkanlığına Rauf Denktaş getirildi. 15 Kasım 1983'te ise Mecliste alınan kararla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kuruldu.

Aradan geçen 44 yılda ise Kıbrıs için çeşitli yol haritaları hazırlandı. Bu konu üzerinde çeşitli konferanslar, toplantılar gerçekleştirildi. Uluslararası toplumun da katkısıyla hazırlanan yol haritaları, Rum kesiminin uzlaşmaz tavrı nedeniyle bugüne kadar hayata geçirilemedi.

İŞTE KIBRIS HAREKATININ GÖRÜNTÜLERİ

Genelkurmay Başkanlığı arşivinde yer alan video ve fotoğraf görsellerinde, elleri tetikte bekleyen Mehmetçik ile indirme ve çıkarma harekatlarının detayları, çıkarma gemilerindeki Türk askeri yer alıyor. Zırhlı birliklerin adadaki ilerleyişinin de aktarıldığı görüntülerde, halkın Türk askerine sevgi gösterileri, askerlerin cephedeki görüntüleri bulunuyor.

Siyasetcafe.com