Covid-19 rehberi, yeni tip korona virüs için kullanılan kelimeler ve anlamları

İlk kez Çin'in Wuhan şehrinde ortaya çıkan ve kısa sürede dünyada 80 binden fazla kişiye bulaşan yeni tip korona virüs Covid-19’un adını artık tüm dünya ezberledi.

Peki ama bütün dünyanı diken üstünde tutan ve her birimizin korkulu kabusu olan, her gün endişe ile haberlerden takip ettiğimiz bu salgın hastalık için kullanılan terimlerin ne anlama geldiğinizi kaçımız biliyoruz?

Siyasetcafe olarak bu terimleri ve anlamlarını sizler için derledik.

COVID-19: Yeni tip korona virüse verilen isim. İlk kez 2019 yılının sonlarında Çin'de tespit edildi. 7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir korona virüs (2019-nCoV) olarak tanımlandı. Daha sonra 2019-nCoV virüsünün adı COVID-19 olarak kabul edildi. Virüsün kökeni ise henüz netlik kazanmadı. Fakat bütün kanıtlar yasa dışı olarak satılan vahşi hayvanları işaret etmekte an itibariyle.

Koronavirüs : (CoV), soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Ağır Akut Solunum Sendromu (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir.

Kuluçka dönemi: Enfeksiyon ile bir hastalığın belirti veya semptomlarının ortaya çıkması arasındaki süredir. Covid-19’un kuluçka süresinin 14 güne kadar çıktığı söylendi en son gelen bilgiler arasında.

Karantina : Bulaşıcı bir hastalığın yaygın olduğu kaynaktan (yer, ülke) gelen kişilerin, gemilerin, malların veya hayvanların geçici olarak bir yerde tutulup gözlemlenmesi biçiminde uygulanan sağlık önlemidir.

Salgın: Bir hastalığın belirli bir grup insan arasında, belirli bir süre boyunca beklenenden daha fazla vakada görülmesi. Her ne kadar bir cümleyle salgını tarif edebiliyor olsak da, salgının varlığının belirlenmesi için risk faktörlerinin retrospektif değerlendirilmesi, olguların geniş bir coğrafyada görülmesi ve geniş bir zamana dilimine yayılmış olmaları ve daha önceden bilinmeyen patojenlerin etken olması gibi bir çok etken bulunmakta.

İzolasyon: Hastalığın yayılmasını önlemek için hasta insanları sağlıklı insanlardan ayırma yöntemidir.

Konakçı: İçinde veya üzerinde, diğer bir organizmayı parazit olarak barındıran canlı.

Kaynak: Bir enfeksiyon etkenini konakçıya ileten gıda, nesne, hayvan veya insandır.

Vaka: Salgın için yapılmış bir vaka tanımı ile uyumlu bir hastalığa ya da sağlık sorununa sahip kişidir.

Bulaşma: Doğrudan veya dolaylı olarak bir enfeksiyöz etkenin başka bir konağa ulaşmasıdır.

Sanitasyon: Bir çevresel ortamdaki mikrobiyal kolonizasyonu halk sağlığı açısından kabul edilebilir düzeylere indirme veya ortadan kaldırmadır.

Pandemik : Kökeni Yunancaya dayanan pandemik, Pan “tamamı-hepsi” ve demos “halk” anlamına gelen iki kelimeden oluşur. Yani pandemik bölgesel olmaktan çıkmış, küresel anlamda etkisini gösteren salgın hastalıklara (epidemi) verilen genel isimdir. WHO (Dünya Sağlık Örgütü) Covid-19’un Çin dışında da birçok ülkede görülmesine rağmen, henüz bir ülkenin tümünü veya dünyayı sarmadığı için bu anlamda pandemik ifadesi resmen kullanmıyor şu an itibariyle.

Epidemiyoloji : Salgın hastalıklarla ilgilenen bilim dalıdır.

Endemik: Belirli bir coğrafi alandaki bir toplulukta bir hastalığın veya bulaşıcı ajanın sürekli olarak var olması anlamına gelmektedir. Bulaşıcı bir hastalığın endemik olması için o hastalıktan etkilenen her bir insanın hastalığı ortalama olarak bir kişiye bulaştırması gereklidir.

Epidemik: Pek çok uzman salgın ile aynı anlama gelmek üzere kullanılan epidemiyi, bir hastalığın bir bölgede, bir toplumda veya bir grup insanda beklenenden daha fazla görülmesi olarak tanımlar. Epidemik salgına yol açan hastalık, bölgesel bir hastalık olup aniden yayılmaya başlayarak ya da dışarıdan yeni gelen bir virüs sebebi ile ortaya çıkabilir.

Siyasetcafe.com