Gurbetçi oyların seçime etkisi

30 Mart yerel seçimi bitti, Köşk hesabı başladı. 2007 yılında kabul edilen anayasa değişikliğine göre cumhurbaşkanını halk seçecek. Anayasa'ya göre iki turlu seçim öngörülüyor. İlk turda cumhurbaşkanı seçilebilmek için geçerli oyların salt çoğunluğunu yani yüzde 51'ini almak gerekiyor. İlk turda bu çoğunluğa ulaşılamaması durumunda ise ikinci tur seçime gidilecek. İkinci tura ilk oylamada en çok oy alan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek. Cumhurbaşkanlığı seçim takvimi Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından resmen ilan edilmedi ancak ilk turun 10 Ağustos’ta, ikinci turun ise 24 Ağustos’ta yapılması öngörülüyor.

Çankaya için en az 22 milyon oy gerekiyor

Türkiye’deki kayıtlı seçmen sayısı 52 milyon 695 bin. 30 Mart yerel seçiminde ise kesinleşmemiş rakamlara göre 46 milyon 510 bin kişi oy kullandı. Geçerli oy sayısı ise 44 milyon 725 bin civarında. Yani 30 Mart’ta kullanılan geçerli oy sayısı esas alınacak olursa cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turda sonuçlanması için en az 22 milyon seçmenin oyuna ihtiyaç var

Gurbetteki seçmen, Saadet'in 2 katı, BDP+HDP oylarınının toplamı kadar

Cumhurbaşkanlığı seçimiyle bu yıl ilk kez yurt dışındaki Türkler bulundukları ülkelerde oy kullanabilecek. Dışişleri Bakanlığı’nın 2 Aralık 2013 tarihli verisine göre yurt dışındaki kayıtlı seçmen sayısı 2 milyon 734 bin 429. Bu sayı Türkiye’deki seçmen sayısının yaklaşık yüzde 5’ine tekabül ediyor. Bu sayı 30 Mart seçimi için açıklanan Türkiye’deki kayıtlı seçmen sayısına eklendiğinde toplam seçmen sayısı 55 milyon 429 bin 429’a ulaşıyor. Bu rakam 30 Mart’a göre seçmen sayısının ve geçerli oy sayısının artacağı anlamına geliyor, seçmen sayısı ve geçerli oy sayısının artması ise cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turda sona ermesi için gereken oy sayısının da artması demek. Bu rakamlar cumhurbaşkanlığı hesabı için bir fikir verse de sonucu kullanılacak geçerli oylar belirleyecek.

Matematiksel olarak iki buçuk milyonu aşkın  gurbetçi seçmenin önemli bir bölümünün  desteğini sağlayan aday cumhurbaşkanlığı seçiminde avantaj sağlayabilir. 30 Mart seçim sonuçlarına göre , il genel meclisi ve büyükşehir belediye meclisleri için kullanılan oylar esas alındığında partilerin oy dağılımı şöyle:

AK Parti  19 milyon 455 bin

CHP 11 milyon 444 bin

MHP 7 milyon 875 bin

BDP-HDP toplamı 2 milyon 952 bin

Saadet Partisi 1 milyon 248 bin

BBP 713 bin oy aldı.

Yurt dışındaki seçmen sayısı 30 Mart’ta BDP-HDP oylarınının toplamına yakın, Saadet Partisi oylarının ise iki katından fazla.

2011’de gurbetçi oylarındaki dağılım

YSK’nın açıkladığı rakamlara göre 2011 genel seçimlerinde yurt dışında kayıtlı bulunan seçmen sayısı  2 milyon 568 bin 979 olmasına karşın seçime katılım oranı yüzde 5 oldu. Gümrük kapılarında 129 bin 283 oy kullanıldı, bunun 127 bin 867’si geçerli sayıldı.

AK Parti yüzde 61 oranıyla gurbetçilerin oyunu en fazla alan parti oldu, AK Parti'ye gümrük kapılarında  78 bin 875 oy çıktı.

CHP ise 33 bin 552 oyla ikinci parti oldu. CHP’nin gümrük kapılarındaki oy oranı ise yüzde 26.24 olurken

MHP 10 bin 503 oy alarak yüzde 8.21 oranında kaldı.

Saadet Partisi için kullanılan oy ise 1984 olarak kayıtlara geçti.

Gurbetçiler nasıl oy kullanacak?

Yurt dışı seçmen listeleri YSK tarafından ilan edilecek. Yurt dışında yaşayan seçmenlerin oy kullanabilmeleri için yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı olmaları gerekiyor. Buna göre gurbetçiler adres beyanında bulundukları temsilciliklerde veya yine gümrük kapılarında oy kullanacak.

Kaç ülkede sandık kurulacak?

Yurt dışında oy kullanılabilmesi için YSK’nın kararı ve o ülkenin izin vermesi gerekiyor.  56 ülke ve 118 temsilcilikte  sandık kurulması öngörülüyor. Kayıtlı seçmen sayısının 500’ün altında olduğu ülkelerde ise sandık kurulmayacak. Gurbetçilerin oy kullananacağı tarih ve sandıklar randevu sistemiyle belirlenecek. Yani oy kullanacağı sandığı ve günü kendileri belirleyecek. Randevu almayanların gün ve sandığı ise YSK tarafından belirlenecek.

Yurt dışında oy verme süresi

YSK tarafından cumhurbaşkanlığı seçimi için yurt dışında oy verme süresi her iki tur için azami dört gün olarak öngörülüyor. Oy verme işlemleri Türkiye'deki seçim gününden önce başlayacak. Kesin tarihler YSK tarafından belirlenecek.